تحلیل اقتصادی و فنی تولیدات گلخانه ای در استان خوزستان و ارائه راهکارهای مناسب

کشت گلخانهای در تمام دنیا با دید یک فعالیت مهم اقتصادی نگریسته میشود و هزینه ساخت گلخانه از نوعی به نوع دیگر و از گلخانهای به گلخانه دیگر به طور قابل توجهی متفاوت است با مطالعه در زمینه ارزیابی اقتصادی تولیدات گلخانهای و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش هزینههای تولید، میتوان این فعالیت را به گونهای مدیریت کرد که بتواند پاسخگوی نیازهای روز جامعه باشد. اهداف اصلی که این طرح دنبال میکند، عبارتند از1- بررسی تاثیر اندازه و نوع سازه گلخانهای برهزینه متوسط تولید 2- بررسی تاثیر نوع محصول کشت شده در گلخانه بر میزان فایده به هزینه. استان خوزستان یکی از مناطق عمده تولید محصولات گلخانه ای به ویژه گل و گیاه در کشور است که از این لحاظ پس از استانهای تهران و مرکزی مقام سوم را دارد. متغیرهای مختلفی در تولید محصولات گلخانهای این استان تاثیر دارند. لذا جهت شناسایی و ارزیابی اقتصادی این متغیرها، این تحقیق در سال تابستان 1391 با کمک نمونه گیری تصادفی در 7 شهرستان استان خوزستان، تکمیل پرسشنامه برای 100 گلخانه دار برای 2 نوع گلخانه سبزی و صیفی(خیار و گوجه فرنگی) با سازه گلخانه فلزی(گالوانیزه) و گل و گیاه زینتی(گل رز و مریم) با سازه چوبی با پایه فلزی انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فایده به هزینه مربوط به گلخانه های گل و گیاه زینتی با میزان 89/1 درنرخ تنزیل14% و عمر مفید 7 سال برای سازه گلخانه و نرخ بازده داخلی 28% می باشد. بیشترین میزان هزینههای جاری، درآمد و سود ناخالص در گلخانههای گل و گیاه زینتی به ترتیب 1199630، 2972982 و 1735378 تومان در 1000 متر مربع میباشد نوع پوشش گلخانه از جنس پلاستیک معمولی می باشد. بیشترین میزان فایده به هزینه نیز در گلخانه های سبزی و صیفی 58/1 در نرخ تنزیل 14% و عمر مفید 25 سال برای سازه گلخانه می باشد. بیشترین میزان هزینههای جاری، درآمد و سود ناخالص در گلخانههای سبزی و صیفی به ترتیب 8885294، 22534762 و 13649468 تومان در 1000 متر مربع میباشد. با توجه به اینکه میزان فایده به هزینه برای هر 2 نوع گلخانه بیشتر از 1 می باشد، بنابراین هر 2 نوع کشت از توجیه اقتصادی برخوردار هستند. در گلخانه های سبزی و صیفی متغیرهای سطح زیر کشت، حجم گلخانه، هزینه کود، هزینه برق، هزینه حمل و نقل، هزینه حقوق کارکنان، محصول خیار، محصول گوجه فرنگی، ارتفاع گلخانه، سیستم گرمایش و سیستم سایه دهی بر درآمد تاثیرمعنی دار(05/0? p)دارند. در گلخانه های گل و گیاه زینتی متغیرهای سطح زیر کشت، محصول گل رز، محصول گل مریم و هزینه حفر چاه بر درآمد اثر معنی دار (05/0? p) دارند. در گلخانههای گل و گیاه زینتی مورد بررسی درآمد، عملکرد و سود ناخالص در گلخانههای کوچکتر بیشتر از گلخانههای متوسط و بزرگتر میباشد. محصولات گلخانههای کوچک از کیفیت بسیار خوبی برخوردار هستند و جنبه صادراتی دارند بنابراین توصیه می شود هم از نهاده های مرغوب تر استفاده شود و هم مدیریت گلخانه اصلاح گردد. با توجه به اینکه استفاده از سیستم اتوماسیون نظیر نصب سیستم گرمایش و سایهدهی، تاثیر معنی داری(05/0? p) برعملکرد و درآمد در گلخانههای سبزی و صیفی دارد، لذا سرمایهگذاری در جهت افزایش این سیستمها توصیه میشود.